08 sierpnia 2023

Matematyka przedszkolaka

Jak działać aby małe dziecko z radością wkraczało w świat pojęć matematycznych? Jak je przygotować na szkolne wyzwania? Jak rozwijać zdolności matematyczne?

Pierwsze doświadczenia z liczbami dziecko otrzymuje w domu, w czasie codziennych czynności i zabawy. Wykorzystaj to i wychowaj geniusza matematycznego.

Przecież wszyscy rodzimy się ze zmysłem liczby...  

#GenLiczby

LICZENIE 

Co możesz zrobić aby ułatwić naukę liczenia? 

  • W każdej możliwej sytuacji licz na głos
  • Używaj prawidłowych nazw cyfra (od 0 do 9), liczba (od 10…)
  • Pozwalaj liczyć na palcach lub na konkretach tak długo jak tego potrzebuje dziecko
  • Przy liczeniu z najmłodszymi wskazuj liczone przedmioty np. palcem, pacynką itp.
  • Ucz wzrokowego rozpoznawania liczebności palców, po jakimś czasie dziecko bez liczenia będzie wiedziało, że cała dłoń to pięć (ale najpierw tysiące razy to przeliczy 😊 – pozwól mu na to)
  • Licz kilka razy ten sam zestaw (np. zbiór samochodzików), ale od różnych stron – ćwiczysz wtedy stałość liczby
  • Licz z dzieckiem przedmioty, które można dotknąć, przesunąć, przenieść (np. dziecko przenosi zebrane poduszki na łóżko i liczy je)
  • Szacujcie z dzieckiem „na oko” a potem sprawdzajcie czy się zgadza (np. ile jest aut na parkingu), potem nazywajcie czy jest mniej czy więcej niż oszacowaliście
  • Liczcie obiekty, których można dotknąć, ale nie można ich przenieść (np. obiekty na rysunku, na kostce do gry) Polecam książkę „Mam oko na liczby”
  • Liczcie obiekty, które można zobaczyć, ale nie można ich dotknąć (np. drzewa w ogrodzie, auta na parkingu, wieżowce)
  • Liczcie dźwięki, ruchy osoby w ruchu (np. ludzie wsiadający do autobusu, podskoki, klaśnięcia)
  • Liczcie wstecz
  • Grajcie w gry planszowe z kostką (ważne, żeby nie podpowiadać tylko cierpliwie poczekać aż dziecko samo policzy kropki na kostce)
  • Korzystajcie z piosenek, wierszyków, opowiadań o liczbach. 

 

A dla dzieci potrafiących już liczyć:

  • Liczcie od dowolnej niewielkiej liczby (nie zawsze od jednego) np. od 4
  • Liczcie po 2, po 5, po 10
  • Rozkładajcie liczbę na 10 i resztę (np. 13 na 10 i 3)
  • Rozkładajcie liczbę na składniki (8 aut na 5w garażu i 3 na parkingu, a potem 4 na parkingu i 4 w garażu )

 

Nie martw się błędami w liczeniu dziecka, o wiele ważniejsze jest, aby dziecko liczyło z przyjemnością.  

 

Liczenie i rachowanie często postrzegane są jako najważniejsze kompetencje matematyczne.

Jak najbardziej są one kluczowymi umiejętnościami, to fakt. Bez nich nie można ruszyć dalej w nauce. Potrzebujemy  posługiwać się nimi biegle. Jednak matematyka to o wiele więcej.

Matematyka to przede wszystkim sztuka myślenia, łączenia ze sobą różnych faktów, poszukiwania rozwiązań, tworzenia algorytmów, organizowania i przyswajania a potem stosowania informacji.

 

PORÓWNYWANIE ZBIORÓW 

Najnowsze badania mówią, że doświadczenia w porównywaniu liczebności zbiorów mają wpływ na to, jak dziecko korzysta z liczb. Dlatego warto wykorzystać różne okazje do tego typu doświadczeń.

  • Przy każdej okazji porównujcie zbiory, „na oko” gdzie jest mniej a gdzie więcej, co jest dłuższe a co krótsze, niższe, wyższe,
  • Porównujcie przez relację jeden do jednego (np. mam 5 talerzy sprawdź czy wystarczy dla każdego z naszej rodziny – dziecko wylicza każdą osobę i przypisuje do jednego talerza),
  • Porównujcie za pomocą liczenia – to może być na początku trudniejsze dla dziecka, ale nie trzeba się tym niepokoić
  • Używaj słów: więcej, mniej, tyle samo, za dużo, niedużo, trochę mniej, trochę więcej, prawie tyle samo.

 

JĘZYK MATEMATYKI

„Nic nie robi lepiej dla nauki jeżyka obcego jak kontakt z nim, a język matematyki jest w pewnym sensie językiem obcym”

 

Chociaż dziecko w przedszkolu nie uczy się mnożyć, dzielić czy ułamków, jednak warto by miało kontakt z wzorcami językowymi związanymi z tymi pojęciami. Jeśli będą one używane we właściwym kontekście przyczynią się do budowania biegłości w posługiwaniu się nimi.

  • Nazywaj codzienne czynności lub to co widzisz używając języka ułamków: pół szklanki wody, część paczki cukierków, przeciąć sznurek na dwie równe części, złożyć ręcznik na pół, połowa liczby kredek w pudełku, szczególnie słów: część, całość, równe części, ćwierć,
  • Używaj języka dzielenia: podziel ciastko na 4 części, po równo, rozdzielić po jednym,
  • Używaj języka mnożenia: po kilka razem, dublować, potroić, dwa razy, cztery razy itp.
  • Używaj równie często słowa mniej co słowa więcej. Najlepiej określając sytuację na dwa sposoby: Kasia jest starsza od Oli o 3 lata, więc Ola jest młodsza od Kasi o 3 lata.

 

SYMETRIA

  • Odszukuj symetrię wokół ciebie (widelec, łyżka, koszulka jednobarwna)
  • Odszukaj oś symetrii (linię, wzdłuż której po złożeniu, dwie części przedmiotu idealnie nałożą się na siebie)
  • Przyglądaj się z dzieckiem waszym odbiciom lustrzanym i omawiajcie podobieństwa i różnice,
  • Wykorzystujcie każdą okazję aby odszukać wokół siebie, w architekturze, w przyrodzie symetrię lub jej brak.

 

RYTMY:

Naukę wzorów możemy zacząć już od najmłodszych lat. Aby dziecko w przyszłości potrafiło zauważać schematy, wzory, wzajemne powiązania pozwól mu zauważać powtarzające się rytmy, sekwencje oraz symetrie. Poprzez różne doświadczenia ze wzorami rozwija swoje myślenie prealgebraiczne.

Rytmiczne uporządkowanie rzeczywistości pozwala przewidzieć co się wydarzy, co będzie dalej.

Każdym rytmem rządzi zasada, sposób zorganizowania.

Ważne aby dziecko samo odkrywało mechanizm rytmu, nawet jeśli będzie to trwało długo.

  • Używaj określeń: takie same, powtarzające się, zawsze, jeden po drugim itp.
  • Rozmawiaj o powtarzalności pór roku, pór dnia czy posiłków,
  • Układajcie rytmy z zabawek (miś, lalka, miś, lalka, )
  • Układaj rytm i dziecko niech odwzoruje układ klocków, kubeczków lub koralików,
  • Na spacerze oglądajcie płoty, kostkę brukową i szukajcie w niej rytmów,
  • Wybijaj rytm drewnianą łyżką na garnku a potem powtarzajcie z dzieckiem,
  • Wykorzystaj taniec i gimnastykę (podskok, krok do przodu, przysiad)
  • Poproś o opisanie ułożonego rytmu (zamiast słów „odczytaj rytm” powiedz „jakbyś opisał to komuś kto nie widzi jak on wygląda?”)
  • Ułóż rytm i poproś o jego powtórzenie, kontynuowanie, uzupełnienie lub znalezienie ogniwa,
  • Liczcie ile razy powtarza się ogniwo w ułożonym rytmie – takie doświadczenia przydadzą się w późniejszej nauce mnożenia i przy mierzeniu długości za pomocą umownej jednostki.

 

Warunkiem dostrzeżenia rytmu przez dziecko jest powtórzenie ogniwa minimum trzy razy.

Dostrzeganie rytmów, opisywanie ich, kontynuowanie, uzupełnianie daje podstawę do tego by przewidywać ciągi pewnych operacji, co jest podstawą zrozumienia, czym jest algorytm.

 

SERIE

Układać obiekty w konsekwentne serie to znaczy porządkować je wg narastającej lub malejącej wybranej cechy.

Takie umiejętności są podstawą do zrozumienia zależności między liczbą w aspekcie kardynalnym a porządkowym (dziecko uczy się rozumieć, że jeżeli jest piąte w kolejce to przed nim są 4 osoby) oraz między liczebnością zbioru a jego miejscem w szeregu uporządkowanych zbiorów według liczebności.

  • Układaj serie wg wielkości, długości czy wysokości
  • Możesz też układać wg powierzchni, objętości czy ciężaru
  • Zestaw tych samych obiektów ułóż w różne serie, np. klocki: od najmniejszego do największego, od najcieńszego do najgrubszego, od najjaśniejszego do najciemniejszego,
  • Pytaj dziecka według jakiej cechy ułożył swoją serię.

 

KLASYFIKOWANIE

Klasyfikowanie czyli porządkowanie obiektów według jednej lub kilku wybranych cech.

W ten sposób tworzymy zbiór, który ma wspólne cechy.

Np. rozłożenie aut wg koloru, rozmiaru lub funkcji.

Sprawność klasyfikowania wpływa na rozwój języka, na rozumienie przez dziecko pojęć.

Aby policzyć obiekty, musisz je wyraźnie oddzielić od pozostałych, to też klasyfikowanie.

  • Kto należy do rodziny a kto nie?
  • Kto jest dorosłym a kto dzieckiem?
  • Z wszystkich lalek wybieramy lalki w sukienkach / z długimi włosami
  • z klocków wybieramy osobno czerwone, osobno zielone.

 

PYTANIA

Jeszcze ważniejsze niż odpowiedzi…

Bardzo ważne jest rozmawianie z dzieckiem i zadawanie pytań. W zwyczajnych rozmowach używamy wielu pojęć matematycznych, więc im więcej rozmawiamy tym łatwiej się będzie uczyło. Żadna aplikacja do liczenia nie zastąpi swobodnej zabawy z liczbami w domu.

Zadawajmy pytania, chociaż z umiarem i umiejętnie. Pamiętajmy, że poprawna odpowiedź nie jest najważniejsza. Liczy się proces myślenia, poszukiwania odpowiedzi, analizowanie, refleksyjność, skierowanie uwagi dziecka na to co ważne.

Rodzicu pamiętaj:

  • Nie zadawaj zbyt wielu pytań jednocześnie
  • Poczekaj na odpowiedź, bądź cierpliwy
  • Nie odpowiadaj sam na zadane przez siebie pytanie
  • Nie zadawaj pytań zbyt skomplikowanych
  • Nie zadawaj pytań trywialnych, nieistotnych, zamkniętych
  • Rozmawiaj z dzieckiem (a nie mów do niego), słuchaj odpowiedzi.

 

Zadawaj pytania dotyczące rozwiązywania problemów:

  • Skąd to wiesz?
  • Dlaczego tak myślisz?
  • Zastanawiam się, co by było gdyby…?
  • Skąd wiedziałaś co robić dalej?
  • Czy uważasz, że to jedyny sposób?
  • Co ci to przypomina?
  • Czy masz inne pomysły?
  • Co możemy zrobić, aby poprawić rozwiązanie?
  • Ile naleśników zjadłeś?
  • Który z kolei naleśnik jesz?
  • Myślisz, że to zadziała?
  • Co masz zamiar zrobić?

 

To ty rodzicu jesteś pierwszym i najlepszym nauczycielem swojego dziecka.

Wystarczą drobne rzeczy: odpowiednie pytania, opis słowny tego co obserwujesz, głośne liczenie, rozwiązywanie zagadek, a przede wszystkim cierpliwość i pozytywne nastawienie do matematyki oraz radosny, wspólny czas z dzieckiem.

Kluczem jest dobra wola i zaciekawienie dziecka. Nie zmuszaj!

Istotniejsze od prawidłowej odpowiedzi jest rozbudzenie ciekawości, zachęcenie do poszukiwań właściwej odpowiedzi.

Mózg uczy się poprzez działanie. Dlatego ważne jest, żeby dzieci doświadczały, próbowały, sprawdzały. Wspólne zabawy i gry najlepiej przygotują je do nauki matematyki w szkole.

 

#matematykaPrzedszkolaka

Powrót

 

kontakt@gimnastyka-umyslu.pl

tel: 737 983 610

Najnowsze wpisy

08 września 2023
08 sierpnia 2023
06 września 2022

GIMNASTYKA UMYSŁU 

Aleksandra Szawejko

 

tel. 737 983 610

kontakt@gimnastyka-umyslu.pl